’s Zomers bezoek ik boerderijen om dieren, vooral koeien in het weiland, te observeren en hun gedrag en karakter vast te leggen in schetsen. Later werk ik deze uit tot olieverfschilderijen in mijn atelier. Tijdens mijn tochten door het platteland geniet ik er ook van om andere dieren te observeren, zoals weidevogels zoals de grutto, en watervogels zoals de knobbelzwanen in de sloten. Deze zwanen bouwen hun nesten vaak aan de rand of in de hoek van de weide.
Hoewel sommige boeren de knobbelzwanen liever kwijt dan rijk zijn vanwege hun stevige uitwerpselen, laten de boeren die ik bezoek de zwanen met rust omdat zij de overlast minimaal vinden.
Helaas bestaat er nog steeds zoiets als zwanendriften. Dit is een oude praktijk in Nederland waarbij een zwanendrifter verspreid over een regio meerdere koppels knobbelzwanen houdt. Hoewel hun verblijfplaatsen niet omheind zijn, kunnen de zwanen niet wegvliegen omdat hun vleugelbot op jonge leeftijd wordt afgeknipt (leewieken). De zwanen nestelen, en zodra de eieren zijn uitgekomen, worden ook de kuikens geleewiekt en vrijgelaten. Wanneer de jonge zwanen bijna volwassen zijn, breekt de ‘oogsttijd’ aan: de zwanendrifter vangt de zwanen met een lange stok met een haak eraan, wat veel tumult en paniek veroorzaakt. De jonge zwanen worden vervolgens geslacht voor hun vlees, huid, dons en veren, of verkocht als siervogels, vaak naar het buitenland, waar ze in te krappe houten hokken terechtkomen. Een droevig einde voor zulke prachtige dieren, nietwaar?
Door de zwanen te schilderen hoop ik hun schoonheid en kwetsbaarheid te tonen. Mijn kunst is een eerbetoon aan de zwanen en een pleidooi voor hun bescherming.
UPDATE: Zwanendriften in Nederland vandaag de dag
Zwanendriften is tegenwoordig niet meer toegestaan in Nederland. In 2017 werd deze praktijk officieel verboden door de Nederlandse overheid, na jarenlang debat over het dierenwelzijn en de ethiek ervan. Het verbod werd ingevoerd omdat zwanendriften in strijd is met moderne opvattingen over dierenwelzijn en omdat de gebruikte methoden als wreed en onnodig werden beschouwd.
Ik hoop dat deze tragische geschiedenis zich niet herhaalt, en dat de zwanen in vrede kunnen blijven bestaan in onze prachtige Nederlandse polderlandschappen. Daarom zal ik zwanen blijven vastleggen in olieverf, om het verhaal van dit wrede verleden niet te vergeten.
