Expositiecatalogus Over Leegte, door Galerie Lieve Hemel. Deze catalogus is verschenen ter gelegenheid van de tentoonstelling van Alexandra Klimas, 27 september t/m 25 oktober 2014, en is samengesteld en geschreven door Koen Nieuwendijk (16 pagina’s, 19 afbeeldingen in kleur). ISBN 978 9070402440
Over Leegte
Heerlijke perceptie hebben wij in dit land. Vlak onder de oppervlakte van ons Hollandse bewustzijn zijn weiden en bossen synoniem voor vrije natuur. Als zodanig kun je koeien als getolereerde gebruikers van die natuur beschouwen, maar met het leger worden van die weiden brak het besef door dat dit toch bezijden de waarheid ligt. In schilderijen ligt dat weer heel anders. Leegte, niet in het minst vanwege het contrast met de hedendaagse kakafonie, is schilderkunstig een statement. Dus ja, als Alexandra Klimas bij tijd en wijle de aanwezigheid van de koe benadrukt door juist lege weiden te schilderen, dan ontstaat er een soort belangenconflict.
Daar komt nog bij dat koeien in de stal minder vervuiling veroorzaken dan in de weiden. Natuurlijk hebben mensen gelijk als ze strijden voor het welzijn van dieren, hoewel ook dat weer heel verschillend kan uitpakken, want in de illusie van wat wij zo graag vrije natuur noemen geldt voor de dierenwereld binnen de mogelijkheden die er zijn wel degelijk het principe van eten en gegeten worden. Met koeien valt dat wel mee, maar die overvloed aan Amsterdamse konijntjes mag niet worden afgemaakt – wat ik best begrijp, want als de ruimte en het voedsel er zijn maken ze zelf gewoon weer nieuwe – terwijl het moorddadige gedrag van vossen, wilde katten, reigers en andere grote predatoren, hoewel in feite het enige alternatief, niet echt vóórkomt in het protestprogramma van betrokkenen. Begrijp ik ook, ik zet nu eenmaal graag ongerijmdheden op een rijtje.
Alexandra Klimas, Expositiecatalogus Over Leegte, door Galerie Lieve Hemel
Maar ik dwaal af. Dat het gentechnisch mogelijk is neem ik zonder meer aan, maar hoe zou de moraal staan tegenover kweekprogramma’s die voorzien in interieurkoeien, die graag hun hooi vermalen naast een gezellige schemerlamp, desnoods liggend op een groot model driezitsbank, of zes, als dat voor twee koeien genoeg is. Koeien die wel eens naar buiten kijken en dan iets denken over het weer, maar dan even rillen en zich behaaglijk weer naar de eveneens geïnstalleerde televisie draaien, waarop naast uitheemse grassoorten en diepzeebeelden met scholen vissen geen beelden van vleesetende mensen zijn te zien. Alle kans dat uw gedachten in de ruimte, die de leegte in de landschappen van Klimas u geven, deze richting op gaan, want hoe stil het verder ook is, in ons denken is er geen sprake van pauze. Dat willen we wel, en het is toch wel degelijk juist díe illusie die zowel geschilderde als echte leegte ons geeft. Bovendien, schiet me te binnen, herkauwen en denken zijn bijna synoniem.
Je vraagt je af, wat vinden de koeien van leegte, want behalve die paar soortgenoten zien zij weinig anders dan leegte. Wat zou een koe ervaren, staand tegenover een schilderij met mensen, in een lege wei? Ja, koeien zijn vluchtdieren, maar dat zijn karbouwen ook, en die vallen leeuwen aan, als het moet. Wie toch heeft dit grote goedmoedige dier gekweekt, dat nu – waar ligt de grens – tot binnendier wordt omgevormd. Voorbode van ruimtevaart op grote schaal, de voedselbronnen mee op reis? Ik schrik, vlees is immers te kweken zonder compleet dier, dus, nog weer een stapje verder, zelfs die excursie naar die gezellige stal met gedimd licht wordt onze kinderen ontnomen? Waar ligt de grens?
De gedachte waar ik graag mee wil afsluiten is of we ons zorgen moeten maken over deze al dan niet gesuggereerde ontwikkelingen. Ik denk dat dat wel meevalt, zolang het gewin als primaat van vooruitgang in toom wordt gehouden. Dat lukt nu nauwelijks, maar ondanks dat heb ik er vertrouwen in dat het pad, hoewel via vele valkuilen, zal leiden tot een aanvaardbaar evenwicht voor mens en dier. Tot die tijd heeft Alexandra Klimas nog veel te schilderen.
Geschreven door: Koen Nieuwendijk
